Πολλές καλοήθεις καταστάσεις (π.χ. κύστεις ωοθηκών, πολύποδες τράχηλου/ενδομητρίου, αλλοιώσεις στο τεστ Παπ), αλλά και οι γυναικολογικοί καρκίνοι μπορούν να εντοπιστούν σε πολύ αρχόμενα στάδια. Έτσι, θα δοθεί η ευκαιρία στη γυναίκα και τον γυναικολόγο της να ενεργήσουν κατάλληλα, είτε με στενή παρακολούθηση είτε με άμεση θεραπεία όπως σε περίπτωση καρκίνου ή προκαρκινοματώδους κατάστασης, ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά το πρόβλημα.

Ο ετήσιος έλεγχος, εκτός από τη φυσική εξέταση και τη λήψη ιατρικού ιστορικού, περιλαμβάνει:

1) Τεστ Παπ:

Το Τεστ Παπ (Παπανικολάου), η απάντηση του οποίου είναι διαθέσιμη σε σύντομο διάστημα, αποτελεί τη σημαντικότερη εξέταση για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Συνίσταται στη συλλογή κυττάρων από τον τράχηλο προκειμένου να διερευνηθούν οι πιθανότητες ύπαρξης καρκίνου του τραχήλου και το ενδεχόμενο προσβολής από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) και των ποικίλλων εκδηλώσεών του (προκαρκινικές αλλοιώσεις, κονδυλώματα).

Προϋποθέσεις για τη σωστή πραγματοποίηση του ελέγχου αποτελούν:

• η συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη σεξουαλικών επαφών
• η αποχή από σεξουαλική δραστηριότητα για 24 ώρες
• η απουσία περιόδου

2) Η εξέταση των μαστών

Η ψηλάφηση μαστών είναι η πρώτη και πιο άμεση ενέργεια που κάνει ο γυναικολόγος προκειμένου να εντοπίσει ύποπτα μορφώματα του μαστού. Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί και από την ίδια τη γυναίκα, εφόσον έχει μάθει να το κάνει σωστά.

3) Συλλογή κολπικού υγρού

Είναι η διαδικασία που περιλαμβάνει λήψη υγρού από τον τράχηλο και τον κόλπο, έτσι ώστε να εντοπιστούν τα ακριβή αίτια (βακτήρια, μύκητες, ουρεόπλασμα κ.λπ.) των ενοχλήσεων στα γεννητικά όργανα και να χορηγηθεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

4) Μαστογραφία – Υπερηχογράφημα μαστών

Η μαστογραφία είναι μια απλή ακτινολογική εξέταση, με την οποία ανιχνεύουμε έγκαιρα τυχόν μεταβολές στους μαστούς, όπως τους όγκους μεγέθους μόλις λίγων χιλιοστών (που δεν εντοπίζονται με τη φυσική εξέταση από τον γιατρό ή την αυτοεξέταση). Η πρώτη μαστογραφία συστήνεται να γίνεται σε ηλικία 40χρ. και εφ’όσον δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό Ca μαστού.

Μπορεί επίσης να εντοπίσει καλοήθη ευρήματα, όπως κύστεις και λιπώματα.

Σε ηλικίες κάτω των 30 ετών, προτιμάται το υπερηχογράφημα, λόγω της υψηλότερης πυκνότητας των μαστών.

5) Υπερηχογράφημα Έσω γεννητικών οργάνων

Πρόκειται για διακολπικό και διακοιλιακό υπερηχογράφημα, με το οποίο εκτιμάται η κατάσταση του ενδομητρίου, του σώματος της μήτρας και των ωοθηκών.
Το διακολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να πραγματοποιηθεί σε γυναίκες που έχουν σεξουαλικές επαφές.
Το διακολπικό υπερηχογράφημα εξετάζει με ακρίβεια την παθολογία της μήτρας και των ωοθηκών.

Έτσι, μπορούν να εντοπιστούν παθήσεις όπως: ινομυώματα, ενδομητρίωση, κύστεις, ακόμα και ο καρκίνος του ενδομητρίου και των ωοθηκών.

Με τη συγκεκριμένη εξέταση μπορούμε, επίσης, να δούμε εάν μια γυναίκα κινδυνεύει από πρώιμη ανεπάρκεια των ωοθηκών της και να ελέγξουμε τη γονιμότητά της.